VYS01

BSM211 Veritabanı Yönetim Sistemleri - Celal ÇEKEN, İsmail ÖZTEL, Veysel Harun ŞAHİN

Ders Tanıtımı

Ders tanıtımı için aşağıdaki bağlantıları inceleyiniz.

Veritabanı Sistemleri

Konular

  • Büyük Resim

  • Niçin Veritabanı?

  • Veri ve Bilgi Kavramları

  • Klasik Dosya Yapıları

  • Klasik Dosya Sistemlerinin Zayıflıkları

  • Veritabanı Sistemi

  • Veritabanı Sistemi Ortamı

  • Veritabanı Yönetim Sistemi Kullanmanın Yararları - VTYS ile Dosya Sisteminin Karşılaştırılması

  • Örnek Bir Veritabanı

  • Veritabanı Sınıfları

  • Kaynaklar

Büyük Resim

Niçin Veritabanı

  • Dosyalarda depolanan birbiriyle ilişkili veri topluluklarına veri tabanı denir .

  • Günümüz verileri; terabayt (1024 gigabayt), petabayt, ekzabayt, zetabayt, yotabayt boyutlarında.

  • Çin'in otuz futbol sahası büyüklüğündeki dev teleskobu ile saniyede 38 gigabyte veri toplanmaktadır. (2020)

  • Google, saniyede ortalama 40.000 aramayı işliyor (günlük ortalama 3,5 milyar, toplam günlük arama 5 milyar. Arama sonuçlarının hızlı bir şekilde kullanıcıya getirilmesi sağlanabiliyor. (2018)

  • Facebook kullanıcı sayısı 2 milyar. Günlük ortalama 1,5 milyar kullanıcı aktif. (2018)

  • Her dakika; 4.146.600 YouTube videosu izleniyor, 456.000 tweet atılıyor, Instagram’a 46.740 fotoğraf yükleniyor, Facebook’a 510.000 yorum ekleniyor. (2018)

  • Sprint, AT&T gibi mobil telefon operatörleri trilyonlarca konuşmayı saklamak/yönetmek zorundadır. Saniyede 70.000 konuşma eklenmektedir. (2007)

  • Bu verilerin saklanması/yönetilmesinin yanı sıra istenen bilgiye hızlı bir şekilde ulaşılması da gereklidir.

  • Bir jet uçağı 30 dakikada 10 terabaytlık algılayıcı verisi topluyor. (2012)

  • Nesnelerin interneti. 2020 yılında 50 milyar (bazı kaynaklara göre 200 Milyar) algılayıcının internete bağlanacağı öngörülüyor.

  • Bu kadar büyük boyuttaki verilerin saklanması, yönetilmesi ve hızlı bir şekilde istenen bilgilere ulaşılabilmesi için veritabanlarının kullanımı zorunludur.

  • Veritabanı, günümüzde birçok farklı sektörde ve kurumda yaygın olarak kullanılmaktadır.

    • Finans

    • Eğitim

    • Ulaşım

    • Taşımacılık

    • İletişim

    • Medya

    • Sağlık

    • Bilişim

    • Üretim

Veri ve Bilgi Kavramları

  • İşlenerek anlam kazandırılmamış ham gerçeklere veri denir.

  • Veriler işlenerek bilgi oluşturulur

  • Bilgi, verinin anlamını göstermek için kullanılır.

  • Doğru, ilgili ve zamanında elde edilebilen bilgi, karar verme süreçlerinde çok etkilidir.

  • Doğru karar verme, kuruluşların yaşamını sürdürebilmesi açısından son derece önemlidir.

  • Veri yönetimi, organizasyonların en temel aktivitelerindendir.

  • Veri yönetimi verinin uygun bir şekilde üretimi, saklanması ve erişilmesiyle ilgilenen disiplindir.

Klasik Dosya Yapısı

  • Veriler, kayıtlar halinde klasik dosya yapısı kullanılarak saklanır.

  • Örnek bir dosya yapısı aşağıda verilmiştir.

Veritabanı Sistemi

  • Veritabanı Sistemi = Veritabanı + VTYS + Kullanıcılar

  • Dosyalarda depolanan birbiriyle ilişkili veri topluluklarına veritabanı denir .

    • Veritabanı = HamVeri + ÜstVeri/Metadata (İlişkiler+Veri Karakteristikleri)

  • Veritabanı yapısını yöneten ve verilere erişimi sağlayan yazılımlara Veritabanı Yönetim Sistemi adı verilir.

Veritabanı Sistemi Ortamı

  • Donanım

    • Suncular, iş istasyonları, ağ ortamı, depolama cihazları, raid vb.

  • Yazılım

    • İşletim Sistemleri

    • VTYS (Oracle, PostgreSQL, DB2, MSSQL, MySQL vb.)

    • Uygulama programları ve yardımcı programlar

  • Kişiler

    • Sistem yöneticisi, veritabanı yöneticisi, veritabanı tasarımcısı, uygulama programcısı, kullanıcı

  • Veri

Veritabanı Yönetim Sistemi Kullanmanın Yararları

VTYS ile Dosya Sisteminin Karşılaştırılması

  • Veri Tümleştirme (Data Integration): Verilerin tekrarsız olarak etkin bir şekilde saklanması garanti edilebilir.

  • Veri Bütünlüğü (Data Integrity): Verilerin bozulmadan ve tutarlı olarak saklanması sağlanabilir. Kısıtlar eklenerek veri tutarsızlığı önlenebilir (key constraints, integrity rules).

  • Veri Güvenliği (Data Security): Sistem hataları karşısında ya da saldırıya rağmen verilerin kaybolmaması ve tutarlılığının korunması sağlanabilir (transaction, raid sistemler, kurtarma mekanizmaları, gelişmiş yetkilendirme yapısı vb.).

  • Veri Soyutlama (Data Abstraction): Kullanıcıya, karmaşık yapıdaki fiziksel veri yapısı yerine anlaşılabilirliği ve yönetilebilirliği daha kolay olan mantıksal model sunulur.

VTYS ile Dosya Sisteminin Karşılaştırılması

  • Klasik dosyadan okuma işlemi

String dosya = "Ogrenciler.dat";
try {
    FileReader fileReader = new FileReader(dosya);
    BufferedReader bufferedReader = new BufferedReader(fileReader);

    String satir = null;
    while ((satir = bufferedReader.readLine()) != null) {
        System.out.println(satir);
    }
    bufferedReader.close();
} catch (IOException e) {
    e.printStackTrace();
}

  • VTYS (SQL) ile okuma işlemi

SELECT * FROM Ogrenciler;

Örnek Bir Veritabanı (Varlık Bağıntı Modeli)

Örnek Bir Veritabanı (İlişkisel Model)

Veritabanı Sınıfları

  • Kullanım Amacı

    • Operasyonel: Veriler üzerinde sürekli değişiklikler yapılır. (OLTP: Online Transaction Processing)

    • Veri Ambarı: Veriler raporlama ve karar destek amaçlarıyla kullanılır. (OLAP: Online Analytical Processing)

Kaynaklar

PreviousNotlar sürekli güncellenmektedir...NextVYS02

Last updated